Witamina A, tuż obok kwasu glikolowego i witaminy C, stanowi jeden z najważniejszych składników w pielęgnacji przeciwstarzeniowej oraz przeciwtrądzikowej. Jakie ma właściwości? Czym różni się retinol od bakuchiolu? Kto powinien stosować kosmetyki z witaminą A? Jakie są skutki uboczne?
Co to jest retinol?
Retinol, czyli pochodna witaminy A, to organiczny związek chemiczny zaliczany do grupy alkoholi nienasyconych. W wyniku utleniania retinolu powstaje retinal, a następnie kwas retinowy. W kosmetykach stosuje się naturalne pochodne: retinol, aldehyd retinowy oraz estry retinylu (palmitynian i octan).
Retinol i jego pochodne występują głównie w tłuszczach pochodzenia zwierzęcego ( wątroba i mleko) oraz w postaci β-karotenu w produktach roślinnych. Witamina A dobrze rozpuszcza się w tłuszczach. To cenny składnik ze względu na swoje właściwości antyoksydacyjne: przywraca równowagę wytwarzania reaktywnych form tlenu, które niwelują wolne rodniki i tworzą barierę ochronną.
Retinol a bakuchiol – różnice i podobieństwa
Czy retinol i bakuchiol to te same składniki? Nie – chociaż bakuchiol określany jest jako roślinny retinol, to nie jest to ten sam składnik. Pozyskiwany jest z rośliny azjatyckiej Psoralea corylifolia i ma podobne właściwości wygładzające i uelastyczniające skórę. Zarówno bakuchiol, jak i witamina A wykazuje silne działanie antyoksydacyjne, przeciwzapalne i antybakteryjne. To znakomita alternatywa dla osób, które mają wrażliwą skórę, są podatne na fotouczulenia i nie mogą stosować tradycyjnego retinolu.
Retinol: działanie na skórę
Witamina A i retinoidy należą do najbardziej efektywnych składników preparatów przeciwstarzeniowych, ponieważ wykazują działanie:
- wygładzające skórę,
- uelastyczniające naskórek,
- likwidujące drobne zmarszczki,
- zmniejszające przebarwienia (zwłaszcza w zaburzeniach pigmentacji: ostudzie, plamach soczewicowatych i przebarwieniach pozapalnych),
- pobudzające produkcję włókien kolagenowych,
- normalizujące keratynizację,
- zmniejszające stany zapalne,
- stymulujące do tworzenia nowych naczyń krwionośnych,
- blokujące enzymy odpowiedzialne za enzymów rozkładaj macierzy zewnątrzkomórkowej.
Co ciekawe, Dr Cynthia Bailey, dermatolog z Północnej Kalifornii, uważa, iż istnieją jedynie trzy skuteczne składniki w pielęgnacji antystarzeniowej, a jest to właśnie retinol, witamina C oraz kwas glikolowy.
Kto powinien sięgnąć po kosmetyki z retinolem? Panie zmagające się z suchą i szorstką cera, skórą rogowaciejącą i łuszczącą, a także mało elastyczną. Wykazuje skuteczność w leczeniu skóry trądzikowej.
Serum z retinolem powinniśmy stosować po konsultacji z dermatologiem lub kosmetologiem 
Kosmetyki z witaminą A powinny mieć niskie, bezpieczne stężenia 
Retinol można osłabić dzięki zmieszaniu z kremem nawilżającym
Kosmetyki z witaminą A – jak ich używać?
W kosmetykach najczęściej stosuje się retinol i palmitynian retinylu oraz retinal i beta-karoten. Niestety, witamina A jest charakteryzuje się niestabilnością oraz działaniem drażniącym, dlatego nie należy stosować samego retinolu, lecz kupić kosmetyki zabierające bezpieczną ilość witaminy – oscyluje ona najczęściej w granicy 0,1%. Maksymalne dopuszczalne stężenie wynosi 0,5%. Kuracja antystarzeniowa zawierająca retinol o mocy 1% musi być przeprowadzana pod kontrolą dermatologa lub kosmetologa.
Co znajdziemy w drogeriach?
W drogeriach można znaleźć wiele kosmetyków z witaminą A: serum z retinolem, maść z retinolem, krem na twarz z retinolem, kremy pod oczy z retinolem. Tak naprawdę nie ma żadnych wiekowych ograniczeń w stosowaniu tych produktów – wykazują skuteczne działanie u osób w podeszłym wieku, jak i młodych ludzi zmagających się z cerą trądzikową.
W produktach do cery trądzikowej często znajdują się dodatkowo kwasy, np. kwas salicylowy, azelainowy czy też migdałowy. Kosmetyki wybielające mają w składzie kwas glikolowy, migdałowy oraz salicylowy. Z kolei kosmetyki przeciwzmarszczkowe często wzbogacane są o dodatek kwasu hialuronowego oraz odżywcze olejki (np. arganowy, macadema, ryżowy).
Retinol – skutki uboczne i wykluczenia
Bardzo ważne jest, iż kosmetyki z witaminą A uwrażliwiają skórę na promieniowanie, dlatego można je stosować jedynie na noc, a rankiem zadbać o dodatkową ochronę przed promieniowanie słonecznym, z z SPF 30 lub wyżej.
Osoby z wrażliwą cerą mogą początkowo odczuwać lekkie pieczenie, mrowienie skóry oraz miejscowe zaczerwienienie. Produkty z retinoidami wprowadzamy stopniowo, zaczynając od maksymalnie dwóch aplikacji tygodniowo, zwiększając częstość stosowania, w zależności od tolerancji. Najlepiej rozpoczynać od najniższego stężenia, zaś ilość kosmetyku nie powinna być większa niż ziarnko grochu. Skuteczna terapia retinolami trwa około roku.
Jeśli odczuwamy pieczenie i mrowienie, to warto zmieszać kosmetyk z retinolem wraz z kremem nawilżającym – osłabi to nieco działanie witaminy A, ale stanowi dobre rozwiązanie dla osób nietolerujących retinoidów. Alternatywę stanowi użycie produktów z bakuchiolem.
Kosmetyków z retinolem nie mogą używać kobiety w ciąży oraz karmiące matki, ponieważ może on przeniknąć do łożyska i uszkodzić płód.
Źródła:
- Retinoidy – rola w farmakoterapii w aspekcie komórkowego mechanizmu działania: https://www.ptfarm.pl/pub/File/Farmacja%20Polska/2010/03-2010/06%20%20Retinoidy.pdf
- Wpływ retinoidów na skórę i zapobieganie ich skutkom ubocznym: http://www.h-ph.pl/pdf/hyg-2019/hyg-2019-3-165.pdf
- Retinoidy. Mechanizm działania, właściwości oraz zakres stosowania w dermatologii i kosmetologii: http://aestheticcosmetology.com/wp-content/uploads/2019/01/ke2018.4-1.pdf
- Wpływ witaminy A na kondycję skóry: http://www.phie.pl/pdf/phe-2010/phe-2010-3-352.pdf
- Moc retinolu: https://bielendaprofessional.pl/wp-content/uploads/2017/01/moc-retinolu.pdf
